Lịch sử Lhasa

Người sáng lập Lhasa, Vua Tùng Tán Cán Bố

Có nhiều tranh cãi về sự quan trọng về địa lý của Lhasa trong lịch sử ban đầu của Tây Tạng.

Cho đến giữa thế kỉ thứ 7, Vua Songtsan Gampo (Tùng Tán Cán Bố) trở thành lãnh đạo của Vương quốc Tây Tạng hùng mạnh xuất phát từ thung lũng sông Yarlung. Vào năm 641, Songtsan Gampo sau khi đã chinh phục toàn bộ khu vực Tây Tạng, thành hôn với Công chúa Văn Thành (Wen Cheng) của triều đình nhà Đường. Thông qua cuộc hôn nhân này, ông đã chuyển sang Phật giáo và bắt đầu xây dựng hai ngôi chùa là Ramoche và Jokhang ở Lhasa để đặt hai bức tượng Phật đem về bởi Công chúa Văn Thành và công chúa người Nepal. Songtsan Gampo tổ chức thiết triều trong các ngôi lều lớn dễ dàng xếp lại thuận tiện cho việc di chuyển.

Từ khi triều đình này suy tàn đến lúc vị Dalai Lama thứ 5 lên ngôi, trung tâm chính trị của khu vực Tây Tạng không nằm tại Lhasa. Tuy nhiên, tầm quan trọng của Lhasa như là một nơi quan trọng về mặt tôn giáo ngày càng trở nên rõ rệt trải qua nhiều thế kỉ sau đó.[2] Nơi này được biết như là trung tâm của Tây Tạng nơi Padmasambhava đã dùng pháp thuật để đánh nữ quỷ xuống đất và ra lệnh xây nền của Đền thờ Jokhang ngay trên trái tim quỷ.[3]

Cho đến thế kỉ thứ 15, tầm quan trọng của thành phố Lhasa đã tăng lên đáng kể sau khi ba tu viện lớn Gelugpa được thành lập bởi Je Tsongkhapa (Đại Sư Tông Khách Ba) và các đệ tử của ông ta trong thế kỉ thứ 15. Ba tu viện này là Ganden, Sera, và Drepung được xây dựng trong một phần chỉnh đốn và làm trong sạch hóa Phật giáo ở Tây Tạng. Các thành tựu về học thuật cũng như thế lực chính trị của đạo này cuối cùng đã một lần nữa đẩy Lhasa vào vị trí trung tâm.

Vị Dalai Lama thứ 5, Lobsang Gyatso (16171682), đã chinh phục Tây Tạng và dời trung tâm hành chính của ông về Lhasa, và thành phố này trở thành thủ đô chính trị và tôn giáo của Tây Tạng. Vào năm 1645 cung điện Potala bắt đầu được khởi công xây dựng trên Đồi Đỏ. Vào năm 1648, Potrang Karpo (Bạch Cung) của Potala được hoàn thành, và Potala được sử dụng như là một cung điện mùa đông bởi Dalai Lama từ thời gian đó. Potrang Marpo (Hồng Cung) được xây thêm giữa 16901694. Cái tên Potala có thể là bắt nguồn từ Núi Potalaka (Phổ đà La), cõi tịnh độ theo truyền thuyết của Đức Quán Thế Âm Bồ Tát (Bodhisattva Avalokiteśvara). Đền thờ Jokhang cũng được mở rộng đáng kể trong thời gian này. Mặc dù các tranh khắc gỗ và các rầm đỡ của Đền thờ Jokhang có niên đại từ thế kỉ thứ 7, các tòa nhà cổ xưa nhất còn lại ở Lhasa, như là ở giữa cung điện Potala, đền Jokhang và một số tu viện và một số căn nhà trong khu phố cổ có thể có từ thời phát triển rực rỡ lần thứ hai trong lịch sử của Lhasa.

Chính Điện thờ Liên Hoa Sinh Đền thờ Jokhang (Chùa Đại Chiêu)

Trong nửa đầu của thế kỉ 20, một số nhà thám hiểm phương tây đã có những chuyến đi nổi tiếng tới thành phố này, bao gồm Francis Younghusband, Alexandra David-Néel, và Heinrich Harrer. Lhasa là trung tâm của Phật giáo Tây Tạng, và gần nửa dân số của thành phố là các nhà sư. Dân số của Lhasa được ước tính là khoảng 25 000 vào năm 1951, không tính đến 15 000 nhà sư ở khu vực của các tu viện, mặc dù với sự xâm lăng của Trung Quốc nhiều người đã rời bỏ thành phố bao gồm cả vị Dalai Lama thứ 14 người đã rời bỏ nơi ở của mình trong Cung điện Potala để sống lưu vongẤn Độ vào năm 1959.

Lhasa giữa những năm 1987-1989 đã có nhiều cuộc biểu tình lớn chống lại sự chiếm đóng của Trung Quốc lãnh đạo bởi các nhà sư và các ni cô. Kết quả là nhà nước Trung Quốc đã làm cho cuộc sống của các nhà sư và ni cô trở nên thêm khó khăn bằng cách ban ra thêm nhiều điều cấm và cải tạo chính trị trong các tu viện. Nhiều người phải qua các quá trình "cải tạo để định hướng theo quan điểm cộng sản và đả đảo Dalai Lama và Nhà nước Tây Tạng độc lập." Nhiều nhà sư từ chối đã bị cho vào nhà tù, những người khác rời bỏ tu viện và nhiều người thoát sang Ấn Độ để tiếp tục việc tu học.

Đầu những năm 2000, dân số của thành phố là vào khoảng 255 000. Để biết thêm lịch sử của Tây Tạng kể từ 1950, xem lịch sử Tây Tạng.

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Lhasa http://cdc.cma.gov.cn/dataSetLogger.do?changeFlag=... http://www.lasa.gov.cn http://www.lasa.gov.cn/gb1/index.php?option=com_co... http://www.lasa.gov.cn/lasa/lsrk/column_common.sht... http://zt.tibet.cn/tibetzt/lasa/index.htm http://maps.google.com/?ie=UTF8&t=k&om=1&ll=29.661... http://www.tour-cities.com/lhasa.html http://www.travelchinaguide.com/cityguides/tibet/l... http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/artic... http://architectnetwork.co.kr/at/lhasa-center-map....